James McAtee và nghịch lý học viện Man City: Khi tài năng t…

James McAtee – đội trưởng U21 Anh vô địch châu Âu mùa hè vừa qua – đang trên đường rời Manchester City. Một thời, danh hiệu ở cấp độ trẻ như vậy từng là bàn đạp để chen chân vào đội hình chính. Nhưng giờ đây, ngay cả thành tích ấy cũng không đảm bảo một tương lai ở những CLB hàng đầu Premier League.

McAtee, 22 tuổi, không được chọn tham dự Club World Cup tại Mỹ cùng Man City mà thay vào đó có mặt tại Slovakia cùng tuyển U21. Dù có 27 lần ra sân mùa trước và từng ghi 7 bàn, việc không có suất đá chính khiến anh cân nhắc ra đi. Việc City chiêu mộ Rayan Cherki từ Lyon – gia tăng cạnh tranh ở các vị trí tấn công – chỉ củng cố thêm quyết định ấy. Ngoài Cherki, McAtee còn phải đối mặt với Phil Foden, Jeremy Doku, Savinho và Omar Marmoush.

Dù City đánh giá cao McAtee, nhưng họ không coi anh là nhân tố không thể thiếu. Những đội bóng như Eintracht Frankfurt và Nottingham Forest đang theo sát tiền vệ này. Đội chủ sân Etihad có thể yêu cầu mức phí lên đến 25 triệu bảng, bởi họ không muốn lặp lại sai lầm với Cole Palmer – người được bán cho Chelsea với giá 40 triệu bảng, giờ đã trở thành trụ cột tại sân Stamford Bridge.

Câu chuyện của Palmer là lời nhắc nhở cay đắng. Anh từng được McAtee thay thế trong lần ra mắt Premier League vào tháng 11/2021. Và chỉ hai năm sau, Palmer toả sáng rực rỡ ở chung kết Club World Cup – thành tích mà Man City từng không lường trước được. Chính vì vậy, CLB sẽ không bán McAtee mà không cài điều khoản mua lại hoặc hưởng phần trăm bán tiếp.

Tuy nhiên, vấn đề sâu xa hơn nằm ở bản chất hệ thống: học viện bóng đá giờ đây không còn là nơi nuôi dưỡng đội một mà trở thành công cụ tài chính. Trong bối cảnh quy định về lợi nhuận và bền vững tài chính (PSR) ngày càng siết chặt, các cầu thủ cây nhà lá vườn – không tốn phí mua – được coi là “lợi nhuận ròng” khi bán. McAtee không phải trường hợp cá biệt. Trong 8 năm qua, Man City thu về hơn 280 triệu bảng từ học viện, với những thương vụ như Jadon Sancho, Romeo Lavia, Palmer, Romeo Lavia hay Harwood-Bellis.

Một vài cái tên khác như Jamie Bynoe-Gittens hay Felix Nmecha ra đi miễn phí, trong khi Tosin Adarabioyo hay Morgan Rogers chỉ mang về hơn 1 triệu bảng. Mỗi Phil Foden là người duy nhất trong kỷ nguyên Guardiola thực sự trụ lại đội một.

Guardiola từng để McAtee, Rico Lewis, Nico O’Reilly và Oscar Bobb đá chính ở trận Community Shield 2023, mở ra hi vọng cho lứa cầu thủ trẻ. Nhưng một năm sau, McAtee sắp rời đi, O’Reilly vẫn là phương án dự bị, còn Lewis phải cạnh tranh suất hậu vệ với Mateus Nunes. Bobb có thể ở lại, nhưng chưa chắc đủ cơ hội thi đấu để phát triển đúng tiềm năng.

Dưới thời Guardiola, 28 cầu thủ trẻ đã ra mắt đội một. Song thực tế phũ phàng là phần lớn trong số đó không có cơ hội tiến xa. McAtee là biểu tượng của nghịch lý: một tài năng trưởng thành từ học viện, mang băng thủ quân U21, nhưng lại không có chỗ đứng ở đội bóng mà anh gắn bó từ năm 11 tuổi. Sự hiện diện của họ, từng được xem là niềm tự hào, giờ đây lại là giải pháp tài chính.